(Η δράση αυτή είναι αφιερωμένη στον εορτασμό της Γενοκτονίας των Ποντίων στις 19 Μαΐου)
Ζητούμε από τους μαθητές μας να ακούσουν ένα τραγούδι:
Αναγνωρίζουν τη διάλεκτο; Για ποια πατρίδα μιλάει ο δημιουργός; Τι συναισθήματα αποτυπώνονται στο τραγούδι; Ποιες λέξεις τα εκφράζουν πιο έντονα; (στο προηγούμενο λινκ οι μαθητές επιλέγοντας κάτω από το βίντεο την επιλογή «περισσότερα», μπορούν να δουν και τους στίχους)
Πού βρίσκεται ο Πόντος; Ζητούμε από τους μαθητές να τον βρουν στον χάρτη. Σε ποια χώρα βρίσκεται σήμερα; Ήταν πάντα έτσι; Παροτρύνουμε τους μαθητές μας να κάνουν μια μικρή έρευνα για την ιστορία του Πόντου. Για να τους βοηθήσουμε να οργανώσουν την έρευνά τους, θέτουμε ορισμένα πεδία:
-Τι σημαίνει η λέξη Πόντος; (http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html, Νέα Ελληνική, Εργαλεία, Ηλεκτρονικά λεξικά, Λεξικό Τριανταφυλλίδη) (για τους εκπαιδευτικούς: σημαίνει την ανοιχτή θάλασσα)
-Πότε πρωτοκατοικήθηκε η περιοχή από Έλληνες;
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-D103/743/4859,22188/ (Ιστορία Δ΄ Δημοτικού, Αποικισμοί)
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A105/29/156,909/ (Ιστορία Α΄ Γυμνασίου, Αποικισμοί)
Τι σχέση έχει ο Πόντος με την ιστορία της Αργοναυτικής Εκστρατείας και του Χρυσόμαλλου Δέρατος; Ζητούμε από τους μαθητές να βρουν τον μύθο και να τον περιγράψουν σε ένα μικρό κείμενο. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-C103/88/698,2634/
Ρωτούμε τους μαθητές μας: «Υπήρξε ποτέ παιδιά ελεύθερο ποντιακό κράτος;». Οι μαθητές μας πιθανόν να μη γνωρίζουν τίποτε για την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Τους ζητούμε να φτιάξουν μια πολυμεσική παρουσίαση γι’ αυτήν:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-E105/157/1111,4052/
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B107/371/2481,9515/
http://www.e-istoria.com/po14.html
http://www.ime.gr/choros/trapezounda/gr/webpages/300.html
Εστιάζουμε στη συνέχεια στη Γενοκτονία των Ποντίων και στον εορτασμό της 19ης Μάη. Πώς εκτοπίστηκαν οι Έλληνες του Πόντου;
Προτείνουμε στους μαθητές μας να δουν μία από τις παρακάτω βραβευμένες μαθητικές ταινίες μικρού μήκους:
https://www.youtube.com/watch?time_continue=25&v=HeA-q1vNeak&feature=emb_logo (Ξεριζωθήκαμε… αλλά δε χαθήκαμε, 2ο Γυμνάσιο Ελληνικού)
(Το νανούρισμα που ξυπνούσε, Εκπαιδευτήρια Απόστολος Παύλος Κορίνθου)
(Είμαστε Έλληνες, Εκπαιδευτήρια «Η Ελληνική Παιδείας» Αμαρουσίου)
Και να την παρουσιάσουν σε ένα συνοπτικό κείμενο: ποιοι τη δημιούργησαν, υπόθεσή της, μήνυμά της, τι μου άρεσε
Ζητούμε από τους μαθητές να κατεβάσουν τον Νόμο 2193/1994 με τον οποίο καθιερώνεται η 19η Μάη ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ποντίων.
http://www.et.gr/idocs-nph/search/pdfViewerForm.html?args=5C7QrtC22wG2VoOPmnoFKHdtvSoClrL8EhFB1EBb5qvtIl9LGdkF53UIxsx942CdyqxSQYNuqAGCF0IfB9HI6qSYtMQEkEHLwnFqmgJSA5WIsluV-nRwO1oKqSe4BlOTSpEWYhszF8P8UqWb_zFijKVYy2sLBZn3aiD-sjs-iPxrjrnAk5QLNlCsym5MzA2t
-Πόσα άρθρα περιλαμβάνει
-Τι προβλέπεται σε αυτά τα άρθρα;
-Πότε ψηφίστηκε;
Μελετώντας τις ακόλουθες ιστοσελίδες…
https://www.kathimerini.gr/1024761/gallery/epikairothta/ellada/ekato-xronia-apo–thn-genoktonia-twn-pontiwn-h-sfagh-kai-o-3erizwmos-toy-pontiakoy-ellhnismoy
https://www.mixanitouxronou.gr/chtipousan-aneleita-ta-pedia-me-ta-mastigia-ke-ta-tripousan-me-ta-xifi-tous-pantou-vlepame-ptomata-ginekon-pedion-ke-geronton-martiries-apo-ti-genoktonia-ton-pontion/
…οι μαθητές φτιάχνουν ένα χρονολόγιο της γενοκτονίας (σημαντικές ημερομηνίες και αντίστοιχα γεγονότα)
Εστιάζουμε και πάλι στην τοπική ιστορία. Μελετούμε το σχετικό κεφάλαιο:
http://localhistoryserres.sites.sch.gr/index.php/20os-aionas-v/i-mikrasiatiki-katastrofi-kai-oi-protoi-prosfyges
…και τις πληροφορίες που αφορούν στον Πόντο.
Θέματα προς συζήτηση και δράση:
Σε ποιες περιοχές της πόλης των Σερρών εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες; Γιατί;
Έχουν οι μαθητές στο συγγενικό και φιλικό τους περιβάλλον φίλους και συγγενείς με ποντιακή καταγωγή; Τους προτρέπουμε να επικοινωνήσουμε με τους πιο ηλικιωμένους από αυτούς και να αναζητήσουν πληροφορίες, μαρτυρίες για τον ξεριζωμό και στη συνέχεια να τις καταγράψουν.
Σε μία από τις πηγές του εγχειριδίου αναφέρεται:
Η κατάσταση όπως αποτυπώνεται στις ανταποκρίσεις της εποχής είναι κακή: «Οι δυστυχείς Καυκάσιοι λιμοκτονούν και πάλιν, παρά τας διαφόρους διαβεβαιώσεις, ότι ελήφθη πάσα φροντίς να μη μένωσι νηστικοί, ότι θα γίνουν πρατήρια, ότι τέλος δεν θ’ αποθάνουν από την πείναν και το κρύο… Μετά φρίκης μανθάνομεν ότι αποθνήσκουν 44 καθ’ εκάστην…. Εμάθομεν ακόμη ότι τα δήθεν Νοσοκομεία των προσφύγων είναι σε αθλία κατάστασιν, υπάρχουν μόνον δύο ιατροί, οι οποίοι μόλις προφταίνουν να πιστοποιούν τους θανάτους, Δεν θέλομεν να είπωμεν περισσότερα, νομίζομεν όμως ότι αν τους παραδίδομεν εις τον Μουσταφά Κεμάλ, θα τους μεταχειρίζετο ίσως καλύτερον…» (από το βιβλίο Κόκκινος, Γ., Αγτζίδης, Β., Λεμονίδου, Ε., (2010), Η μνήμη και το τραύμα. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη σε όλο τον κόσμο, Ταξιδευτής, Αθήνα).
Ποια προβλήματα αντιμετώπιζαν οι Πόντιοι και οι Μικρασιάτες πρόσφυγες όταν ήρθαν στην Ελλάδα;
Οι μαθητές μπορούν να επισκεφτούν την Εγκυκλοπαίδεια του Μείζονος Ελληνισμού και να περιηγηθούν στο αφιέρωμα στον Εύξεινο Πόντο.
http://blacksea.ehw.gr/forms/fmain.aspx?lang=el-GR
Εκεί από το μενού μπορούν να επιλέξουν είτε ένα «Τοπωνύμιο» είτε ένα «Πρόσωπο» είτε ένα «Γεγονός» και να γράψουν ένα μικρό αφιέρωμα.
Με αφορμή τη γενοκτονία των Ποντίων, οι μαθητές μπορούν να ασχοληθούν και με άλλες γενοκτονίες στην ανθρώπινη ιστορία:
-γενοκτονία των Αρμενίων (http://tvxs.gr/news/istoria/i-genoktonia-ton-armenion-erotiseis-kai-apantiseis-0, http://www.lifo.gr/team/sansimera/57045)
-το Ολοκαύτωμα εναντίον των Εβραίων (1933-1945) http://goo.gl/rHsjqK
-η εξόντωση των Ινδιάνων της Αμερικής, των Αβοριγίνων στην Αυστραλία και των ιθαγενών της Ν. Ζηλανδίας κλπ
Ως επέκταση, οι μαθητές θα μπορούσαν:
Να δουν ένα από τα ακόλουθα βίντεο για τον Πόντο:
(Ταξιδεύοντας στον Πόντο με την Μάγια Τσόκλη, 40΄)
(World Party, Alpha, Κωνσταντινούπολη-Πόντος, 54΄)
(Ποντιακή γενοκτονία, ΕΡΤ3, 46΄)
(Ο υπεραιωνόβιος Ανδρονικίδης Κώστας 105 ετών γεννημένος στον Πόντο, αφηγείται μνήμες γενοκτονίας στην εκπομπή Διασπορά της ΕΡΤ3, 12΄)
https://www.youtube.com/watch?v=rX-gE_k6yqU
(Ντοκιμαντέρ για τον πόντο, Mega, 60΄)
Μαρτυρίες ηλικιωμένων για τη γενοκτονία και τον διωγμό των Ποντίων
Ή να διαβάσουν ένα Ποντιακό παραμύθι:
(Η γυναίκα και το θερίον) http://www.pontos-news.gr/article/15713/i-gynaika-kai-therion-ena-yperoho-pontiako-paramythi
(Ο γερόν και η γραία) http://epontos.blogspot.gr/2013/10/paramythia-pontou.html
(Αυτό που ο θεός γράφει, δεν ξεγράφεται) http://pontiaka2.blogspot.gr/2014/01/blog-post.html
(Άρκον ο λύκον κι αλέπον) http://el-pontos.blogspot.gr/2009/03/blog-post_14.html
(Ο Σάββας, η κλώσσα και ο αετός) http://goo.gl/TwPJKL
(Το πουλί που έκανε τα χρυσά αυγά, μικρό θεατρικό δρώμενο/σε βίντεο) https://www.youtube.com/watch?v=fb4Gv_cZbUM
